کارشناس رسمی دادگستری رشته باستان شناسی و حفظ آثار باستانی
تعیین قدمت بناهای تاریخی و بافت های کهن شهری توسط کارشناس دادگستری
ردپای تاریخ کهن و غنی کشورمان ایران را با نگاهی به آثار و ابنیه تاریخی که از دوره های مختلف تاریخی به یادگار مانده اند می توانیم مشاهده کنیم. این اثار جزیی از هویت ملی هر کشور و ساکنان آن است و این کارشناسان باستان شناسی هستند که در جهت شناسایی هویت ملی ما را همراهی می کنند و یادآوری می شوند که این میراث بی بدیل مستلزم مراقبت و نگهداری همه جانبه است.
کارشناس رسمی باستان شناسی همیشه راهکارهایی مناسب برای استفاده و بهره وری بهتر از این میراث با ارزش فرهنگی و تاریخی را ارایه می دهد. که میتوان از دغدغه اصلی این اقشار به پتانسیل جذب توریست از اقصی نقاط جهان توسط این ابنیه تاریخی اشاره کرد که صد البته منافع حاصل از جذب گردشگری بر هیچ کس پوشیده نیست. چرا که در سالهای اخیر روند تخریب این آثار ارزشمند توسط سودجویان سرعت زیادی به خود گرفته است.
خانه های تاریخی زیادی در بافت های شهری قرار دارند که که به دلیل ویژگی های هنری و معماری بی نظیری که دارند،ارزشمند هستند و در تصاحب صاحبان قانونی خود قرار دارند و میراث فرهنگی تنها در صورت خرید و پرداخت مبلغی با توجه به قدمت آنها می تواند این آثار را مالک شود. در این میان کارشناس رسمی دادگستری باستان شناسی و حفظ آثار باستانی با تعیین قدمت ملک کمک شایانی در بهایی که میراث فرهنگی باید به صاحب ملک بپردازد، می کند. میراث فرهنگی با خریداری این ابنیه می تواند حفاظت صحیحی از این ثروت ملی داشته باشد.
کنوانسیون هایی در سراسر دنیا در زمینه تخریب میراث فرهنگی وجود دارد، که اگر احیانا تخریبی در حوزه میراث فرهنگی رخ داد قاضی می تواند طبق قوانین وضع شده اقدام به صدور رای و محاکمه فرد خاطی کند. در این میان کارشناس رسمی دادگستری حفظ اثار باستانی در پرونده های مربوط به این خرابی ها با دانش کافی و تسلط کامل به روشهای تعیین قدمت به عنوان مرجع اظهارنظر درباره قدمت و ارزش گذاری این ابنیه کارشناسی می کند.جرا که مشخص شدن قدمت اشیاء و بناهای تاریخی، قضات را در حکم صادره یاری خواهد کرد.
روش های تعیین قدمت آثار و اشیای باستانی
با توجه به مطالب بالا قطعا برای همه این سوال پیش آمده است که کارشناسان رسمی دادگستری چگونه و به چه روشهایی قدمت و طول عمر آثار و اشیای باستانی را تخمین می زنند؟ در پاسخ این سوال؛ برای تخمین قدمت آثار بر جای مانده دو روش «سالیابی نسبی و سالیابی قطعی» وجود دارد. در سال یابی قطعی کارشناس به کمک آزمایش های علمی و دقیق عمر دقیق اثر را تخمین می زند. و در سالیابی نسبی کارشناس باستان شناسی به کمک داده و دانش های پیشین اقدام به تخمین عمر آثار می پردازد.
معرفی مشخصات ، صلاحیتهای
کارشناس رسمی دادگستری رشته باستان شناسی و حفظ آثار باستانی
• تعیین قدمت بناهای تاریخی و بافتهایکهن شهری
• برآورد میزان خسارات وارده به ابنیه تاریخی و بافتهایکهن شهری
• ارزیابی صحت انجامکار اشخاص حقیقی و حقوقی در مرمت ابنیه تاریخی هنگام بروز اختلاف بین آنها و سازمانهای ذیربط
• تعیین ارزش بناهای تاریخی و اظهارنظرکارشناسی در مورد دعاوی مطروحه در زمینه ثبت اینگونه ابنیه در فهرست آثار ملی
• تشخیص هویت و اصالت اماکن محوطه ها ، و مجمعه های فرهنگی
• تاریخی و تعیین عرصه و حریم آنها بررسی تعیین ارزش بهای بناها و بافتهای فرهنگی تاریخی
• تشخیص عوامل تاثیرگذار ( مثبت و منفی ) برامر حفاظت آنها
• اظهارنظرکارشناسانه در مورد دعاوی مربوط به موارد فوق
• تعیین ارزش بنای تاریخی و بافتهایکهن شهری
• تشخیص و تفسیر عکس ها ، نقشه ها و تصاویر هوایی و ماهواره ایکه مربوط به بناها ، محوطه ها و بافتهای قدیم و تاریخی – فرهنگی و گردشگری می باشد
• تشخیص حدود مالکیت از نظر حدود و ابعاد در مساحی ، تفکیک ، تجمیع و افراز ، احراز و تهیه طرح و نقشه مربوط به عرصه و حریم بناها ، مجموعه ها ، محوطه و بافتهای قدیم و تاریخی، فرهنگی و گردشگری
• اظهارنظرکارشناسانه در دعاوی مربوط به حفاظت و صیانت از ارزشهای فرهنگی ابنیه ، آثار و میراث فرهنگی و گردشگری منطبق با منشورهای علمی و فرهنگی ملی و بین
المللی در ارتباط با ثبت در میراث جهانی
• بررسی و اظهارنظر در مورد طرحهای جامع ،تفصیلی و عمرانی شهری در خصوص بافتهای قدیم و تاریخی، فرهنگی و گردشگری
• تشخیص‌قدمت و ارزیابی مربوط به سبک‌های‌هنری،آذین‌ها ویادمانهای تاریخی(هنر و صنایع‌مستنظرفه)وکتب‌و اسنادتاریخی و وقف نامه‌ها ، نقاشی ها و آذین بندیها
• رسیدگی به اختلافات فی‌مابین مشاوران ،کارفرمایان و پیمانکاران در امور تخصصی مرمت و احیاء بناها و بافتهای قدیم و تاریخی، فرهنگی و گردشگری
• ارزیابی دستورالعمل ها و مصوبات مربوط به خدمات ایرانگردی و جهانگردی
• بررسی شاخص ها و امتیازات مربوط به رده بندی درجات اقامتگاهها و مهمانپذیرها براساس استانداردهای ملی و بین‌المللی
فقط با نگاه کردن به عنوان این رشته می شود پی برد که هدف از ایجاد این رشته حفظ آثار باستانی و حفظ فرهنگ و تاریخچه کشورمان می باشد . دعاوی متعددی که در خصوص قاچاق و حمل آثار باستانی کشورمان به کشورهای خارجی دیده می شود اینقدر حجم این دعاوی زیاد است و مسائل دستگیری‌ها درخصوص قاچاق کنندگان آثار باستانی کشورمان که نیاز به حضور کارشناسان رسمی دادگستری این رشته اثبات شد. تعیین قدمت بناهای تاریخی و بافتهای کهن شهری به همراه تعیین قدمت آثار باستانی خیلی اهمیت دارد.
خساراتی که در بعضی از شهرها به ابنیا تاریخی شهری و بافتهای کهن شهری وارد شده درخصوص توسعه شهرها جبران ناپذیر است و کارشناسان باید هزینه‌ها و میزان خسارات وارد شده را برآورد کنند. با تعیین قدمت این ابنیه و برآورد خسارت می توان از بین برندگان آثار باستانی کشور برخورد کرد. مرمت آثار باستانی ابنیه تاریخی کشورمان یکی از موضوعات مهمی است که باید با برنامه و هدف مندی و تاثیرگذاری و حفظ اصالت آن اثر شکل بگیرد. اختلافاتی که بین پیمانکاران و و کارفرمایان و سازمانهای ذی ربط در مورد این موضوع پیش می‌آید صحت عملکرد پیمانکاران را به لحاظ اصالت آثار و ابنیه تاریخی می تواند وظیفه‌ای باشد که بر عهده کارشناسان است و وظیفه‌ی سنگینی است. تعیین ارزش ریالی و ارزش باستانی بناهای تاریخی کشور به لحاظ دعاوی که در مورد آنها مطرح است موضوع مهمی است. اظهار نظر کارشناسان در کمک به ثبت این ابنیه در فهرست آثار ملی و بین‌المللی هم بسیار کارگشا است . و در برخی از آثار باستانی که نیاز به تشخیص هویت و اصالت آنها است برای جلوگیری از سوء استفاده در این عرصه نظر کارشناسان در تعیین اصالت آنها بسیار مهم و انکار ناپذیراست. بررسی وضعیت تاریخی و استفاده از تکنولوژی روز برای ممانعت از عوامل تاثیرگذار جوی بر آثار باستانی بسیار مهم است. برای حفظ ارزش بناهای تاریخی و بافتهای کهن شهری برنامه ریزی توسط متخصصین این امر هم مورد نیاز است که می توانند با تشیخیص و تفصیر عکس‌ها و نقشه‌های تصاویر ماهواره مربوط به بافت‌ها قدیم و تاریخ فرهنگی و گردشگری آثار باستانی را حفظ کرد. کارشناسان این رشته می توانند کمک شایانی را به تعیین حدود مالکیت آثار باستانی و سایر املاک بعمل بیاورند چون در برخی از شهرها دیده شده بدلیل مجاورت املاک عادی با محدوده آثار باستانی اجازه ساخت و ساز به آنها داده نمی‌شود. به دلیل عدم شناخت از فضاهای باستانی به حقوق مردم هم آسیب وارد میشود ، پس تخصیص حدود مالکیت از لحاظ حدود و ابعاد در مساحی و تفکیک و احراز و تهیه طرحها و نقشه ها مربوط به عرصه و حریم بناها جز وظایف کارشناسان است. اختلافاتی که در این سطح به وجود می آید نیز با استفاده از برنامه هایی که در قالب طرحهای جامع و تفصیلی و عمرانی شهرها در خصوص بافتهای قدیمی و تاریخی و باستانی شهرها پیش بینی شده است میتواند کمک شایانی به حفظ آثار باستانی وهمچنین دفاع از حقوق مردمی که املاک آنها در فضای باستانی قرار دارند بشود. امیدوارم با توسعه ی این رشته و افزایش تخصص کارشناسان با حضور در دوره های مرتبط بتوانیم آثار باستانی کشورمان را حفظ کنیم و در امر باستان شناسی بقدری پیشرفت کنیم که اثار جعلی را به عنوان تاریخ کهن و اصیل کشورمان در کشورمان سود جویان نتوانند سواستفاده کنند و همچنین مانع از قاچاق آثار باستانی یا جعل آنها تحت عنوان سکه ها و اشیائی که تحت عنوان اثار باستانی که به خارج از کشور منتقل میشود را گرفت. حفظ آثار باستانی یک برنامه ی همه جانبه با دست به دست هم دادن کارشناسان و متخصصین باستان شناسی و آثار باستانیست که شکل میگیرد.
دستمزد کارشناسان عضو مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده و کانون کارشناسان رسمی دادگستری بر اساس مصوبه حق‌الزحمه کارشناسی تحت عنوان تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری توسط قوه قضاییه تصویب و ابلاغ می گردد.
کارشناسان رسمی دادگستری
